Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

I Ns 659/14 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Brzesku z 2016-10-17

Sygn. akt I Ns 659/14

POSTANOWIENIE

Dnia 17 października 2016 r.

Sąd Rejonowy w Brzesku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Stanisław Kostrzewa

Protokolant:

Magdalena Baran

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2016 r. w Brzesku

na rozprawie

sprawy z wniosku M. B.

z udziałem H. M., Powiatu B. - Zarządu Dróg Powiatowych w B.

o rozgraniczenie

postanawia:

I.  ustalić, że przedmiotem rozgraniczenia są położone w miejscowości B. działka nr (...) objęta KW nr (...) prowadzoną przez Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w B. z działką nr (...) objęta KW nr (...) prowadzoną przez Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w B.;

II.  dokonać rozgraniczenia działki nr (...) położonej w B. z działką nr (...) położoną w B. według granicy ewidencyjnej przebiegającej na gruncie w linii oznaczonej kolorem czarnym od pkt 12 przez pkt 100, 101, 30, 102, 104, 105, 106, 107 do pkt 8476 oznaczonymi na szkicu z numeracją punktów granicznych – nr 1/1, nr 1/2 z dnia 13.03.2015r. sporządzonymi przez biegłego sądowego z zakresu geodezji mgr inż. J. Z., zgłoszonej do Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego Starosty B. w dniu 14.07.2016r. za nr (...)oraz za nr (...);

III.  zasądzić od uczestnika H. M. na rzecz wnioskodawczyni M. B. kwotę 1810,46 zł (tysiąc osiemset dziesięć złotych czterdzieści sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sędzia

SR Stanisław Kostrzewa

Sygn. akt I Ns 659/14

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 17 października 2016 r.

Decyzją z dnia 10.07.2014 r. znak: (...) Wójt Gminy B. umorzył postępowanie administracyjne w sprawie rozgraniczenia nieruchomości wszczętego na wniosek wnioskodawcy M. B. - pomiędzy działką nr (...) stanowiącą własność wnioskodawczyni, a działką nr (...) stanowiącą własność H. M. na odcinku granicy biegnącej między punktami oznaczonymi w protokole granicznym numerami 8741-60-9-61-35-44-45-46-47-8476 położonymi w B. i przekazał sprawę z urzędu do rozpatrzenia Sądowi Rejonowemu w B. albowiem w trakcie ustalenia przebiegu granic nie doszło do podpisania protokołu granicznego ani do zawarcia ugody.

Wnioskodawczyni M. B. wnosiła o ustalenie granicy pomiędzy działkami położonymi w B. nr (...) i (...) od pkt 12 do pkt 46 zgodnie z opinią biegłego z zakresu geodezji J. Z. według granicy ewidencyjnej, od pkt 46 do pkt 48 według granicy użytkowania i dalej od pkt 48 do pkt końcowego 8476 według granicy ewidencyjnej. Nadto domagała się zasądzenia od uczestnika H. M. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przepisanych.

Uczestnik H. M. wnosił o rozgraniczenie według granicy ewidencyjnej i zasądzenie na jego rzecz od wnioskodawczyni kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz wnosił o obciążenie wszelkimi kosztami postępowania i biegłych wnioskodawczynię.

Uczestnik Powiat B. - Zarząd Dróg Powiatowych w B. nie zajął żadnego stanowiska odnośnie rozgraniczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Działka ewidencyjna nr (...) położona w B. objęta jest KW nr (...) prowadzoną przez Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w B. i stanowi własność wnioskodawczyni M. B. córki J. i M.. Działka ta powstała z podziału działki nr (...), która mapą uzupełniającą podziału - operat techniczny (...) podzieliła się na działki nr (...) i nr (...).

Wnioskodawczyni stała się właścicielem tej nieruchomości nr (...) na podstawie umowy o dożywocie i umowy darowizny zawartej w dniu 24.03.1995 r. - akt notarialny Rep. A (...).

(dowód: odpis KW nr (...) k. 8, mapa uzupełniająca podziału działki nr (...) k. 78-79 )

Działka ewidencyjna nr (...) położona w B. objęta jest KW nr (...) prowadzoną przez Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w B. i stanowi własność uczestnika H. M. syna W. i M. na podstawie umowy przekazania gospodarstwa rolnego Rep. A (...) z dnia 21.12.1987 r. Pierwotnie dla m.in. działki nr (...) wydany był Akt Własności Ziemi nr (...) na rzecz W. M. i M. M. – rodziców uczestnika H. M..

(dowód: odpis KW nr (...) k. 8, opinia biegłego sądowego geodety mgr inż. J. Z. z dnia 18.04.2015r. k. 33-45 wraz z ustną opinią uzupełniającą z dnia 2.09.2015 r. k. 61-62 i pisemną opinią uzupełniającą z dnia 19.09.2015 r. k. 68-70 oraz ustną opinią uzupełniającą z dnia 14.03.2016 r. k. 90-92, opinia pisemna biegłego z dnia 14.07.2016 r. – szkic graniczny k. 95-97 )

Działka ewidencyjna nr (...) położona w B. objęta jest KW nr (...) prowadzoną przez Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w B. i stanowi własność M. B. córki J. i M. na podstawie umowy darowizny zawartej w dniu 13.01.2010 r. - akt notarialny Rep. A (...).

(dowód: odpis KW nr (...) k. 116 )

Działka ewidencyjna nr (...) położona w B. stanowi drogę własności Powiatu B. - Zarząd Dróg Powiatowych w B.. Działka ta nie posiada założonej księgi wieczystej.

(dowód: zalegające w administracyjnych aktach rozgraniczeniowych skrócony wypis ze skorowidza działek, uchwała nr (...) Rady Powiatu B. z dnia 16.09.2002 r. w sprawie zaliczenia dróg stanowiących własność Powiatu B. do kategorii dróg powiatowych, pismo Starosty B. z dnia 11.04.2013 r. )

Działka nr (...) położona jest w miejscowości B. na północny -wschód od drogi asfaltowej. Działka ta zabudowana jest domem mieszkalnym murowanym i budynkami gospodarczymi. Do działki tej przylega od strony północno-zachodniej działka nr (...) położona w B.. Działka nr (...) zabudowana jest budynkami mieszkalnymi i budynkiem gospodarczym. Działki te mają długość kilkaset metrów i w części północnej działki te są niezabudowane, porośnięte są trawą, uprawiane są rolniczo. Na wysokości budynku mieszkalnego i budynku gospodarczego na działce nr (...) nie ma ogrodzenia pomiędzy działkami nr (...) i nr (...). Od strony drogi gminnej działki te są ogrodzone.

Pierwszy palik drewniany z administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego umiejscowiony jest przy drodze asfaltowej, jest równo z gruntem. Drugi palik drewniany jest na wysokości domu mieszkalnego wnioskodawczyni.

(dowód: protokół komisji sądowej z dnia 22.12.2014 r. wraz ze zdjęciami fotograficznymi k. 21-27 )

Budynki na działce nr (...) położonej w B. usytuowane są tak, że tworzą jakby jeden ciąg ponieważ budynek mieszkalny został połączony z budynkiem gospodarczym poprzez zabudowę istniejącej pomiędzy nimi przestrzeni. Na dalszym odcinku, kontynuacją istniejącej linii zabudowy jest betonowy gnojownik przybudowany do budynku gospodarczego. Za jego zachodnią ścianą, na działce nr (...) złożona jest sterta drzewa opałowego. W północno – wschodniej części siedliska na obu działkach istnieją drewniane stodoły. Poza stodołami w części uprawianej rolniczo, działki nr (...) i nr (...) oddziela od siebie wąska miedza. Na odcinku między stodołami brak na gruncie jednoznacznej granicy odmiennego użytkowania działek, ponieważ przestrzeń ta stanowi wyjazd z obu siedlisk na te części działek, które użytkowane są rolniczo. Działka nr (...) kończy się na rowie melioracyjnym wzdłuż którego, po jego zachodniej stronie istnieje pas gruntu porośnięty trawą, wykorzystywany do przejeżdżania.

( dowód: opinia biegłego sądowego geodety mgr inż. J. Z. z dnia 18.04.2015r. k. 33-45 wraz z ustną opinią uzupełniającą z dnia 2.09.2015 r. k. 61-62 i pisemną opinią uzupełniającą z dnia 19.09.2015 r. k. 68-70 oraz ustną opinią uzupełniającą z dnia 14.03.2016 r. k. 90-92, opinia pisemna biegłego z dnia 14.07.2016 r. – szkic graniczny k. 95-97 )

Działkę nr (...) położoną w B. wnioskodawczyni M. B. otrzymała w 1995 r. od swoich rodziców J. i M. G.. Wszystkie budynki co są obecnie na tej działce już wówczas były, a wybudowali je rodzice wnioskodawczyni. Dom wybudowany był w 1975 r., a budynki gospodarcze razem z gnojownikiem wybudowane zostały około 1970 r.

(dowód: zeznania wnioskodawczyni M. B. k. 62-63 )

Kiedy uczestnik H. M. otrzymał od swoich rodziców działkę nr (...) to budynki były już na tej działce. Bramę z blachy koło stodoły wykonał uczestnik około 15 lat temu.

(dowód: zeznania uczestnika H. M. k. 63, zdjęcia fotograficzne k. 25 - 26 )

W dniu 29.04.1968 r. pomiędzy rodzicami wnioskodawczyni J. G. i M. G. a rodzicami uczestnika W. M. i M. M. została zawarta „umowa dobrowolnej ugody sąsiedzkiej” w której wymienieni wyrazili sobie nawzajem zgodę na posadowienie budynków gospodarczych (stajnia, chlewy) przy samej miedzy lub w granicy.

(dowód: pismo rodziców wnioskodawczyni i uczestnika z dnia 29.04.1968 r. zawierające ugodę sąsiedzką k. 89 )

Konflikt o granice pomiędzy przedmiotowymi działkami zaczął się już pomiędzy rodzicami wnioskodawczyni i uczestnika.

(dowód: zeznania wnioskodawczyni M. B. k. 62-63 zeznania uczestnika H. M. k. 63 )

Wnioskodawczyni nie wnosiła do Sądu żadnej sprawy przeciwko uczestnikowi o ochronę własności.

(dowód: zeznania wnioskodawczyni M. B. k. 62 - 63 )

Zgodnie z opinią biegłego sądowego geodety mgr inż. J. Z. granica ewidencyjna pomiędzy działkami nr (...) i (...) położonymi w B. przebiega od punktu nr 12 przez punkty nr 100, 101, 30, 102, 104, 105, 106, 107 do punktu nr 8476.

- punkt nr 12 – palik oznaczony kolorem niebieskim przed ogrodzeniem od strony ulicy (okazany przez strony w dniu oględzin ),

- punkt nr 100 – palik położony na przedłużeniu południowej ściany budynku mieszkalnego na działce nr (...) w odległości 55 cm od południowo – zachodniego narożnika tego budynku (nie jest to ten palik, który okazany został w dniu oględzin),

- punkt nr 101 – położony w odległości 10 cm od drugiego załamania zachodniej ściany budynku gospodarczego na działce nr (...),

- punkt nr 30 – północno – zachodni narożnik murowanej ubikacji dobudowanej do budynku gospodarczego na działce nr (...),

- punkt nr 102 – istniejący bolec metalowy (okazany przez strony w dniu oględzin) położony na przedłużeniu północnej ściany budynku stodoły na działce nr (...) w odległości 2,50 m od północno – wschodniego narożnika tej stodoły,

- punkty nr 104, 105, 106, 107 i 8476 oznaczono palikami drewnianymi.

Punkty granicy ewidencyjnej za wyjątkiem punktów nr 12 i 100 są zgodne z punktami granicznymi ustalonymi przez geodetę dokonującego rozgraniczenia w trybie administracyjnym.

Granica użytkowania przebiega pomiędzy punktami nr 12, 23, 27, 28, 29, 30, 31, 46, 44, 103, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 8476.

- punkt 12 – palik oznaczony kolorem niebieskim przed ogrodzeniem od strony ulicy (okazany przez strony w dniu oględzin),

- punkt nr 23 – południowo – zachodni narożnik budynku mieszkalnego na działce nr (...),

- punkty nr 27, 28, 29, 30 – punkty załamania ścian budynków,

- punkt nr 31 – położony przy podmurówce gnojownika na styku z fragmentem płotu ze sztachet,

- punkt nr 46 – północno – zachodni narożnik gnojownika,

- punkt nr 44 – narożny słupek przy bramie z blachy,

- punkt nr 103 – punkt okazywany przez wnioskodawczynię,

- punkty nr 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54 – położone na miedzy istniejącej aktualnie pomiędzy działkami nr (...) i (...),

- punkt nr 8476 – punkt końcowy granicy ewidencyjnej.

Długość podmurówki gnojownika od punktu nr 30 (narożnik ubikacji) do punktu nr 46 (północno – zachodni narożnik gnojownika) wynosi 4,90 m.

Odległość od punktu nr 102 do punktu nr 37 (północno – wschodni narożnik stodoły na działce nr (...) ) wynosi 2,70 m.

Pkt. 30 na mapie jest to północno-zachodni narożnik ubikacji przybudowanej do budynku gospodarczego na działce nr (...). Podmurówka gnojownika jest od pkt. 30 do pkt. 46 i nie jest ona w granicy ewidencyjnej. Pkt. 46 na mapie sytuacyjnej jest to północno-zachodni narożnik gnojownika, ten pkt. 46 nie jest w granicy ewidencyjnej. Granica ewidencyjna jest w stronę działki uczestnika od pkt. 46.

Granica ewidencyjna biegnie poza gnojownikiem w stronę zachodnią. Ustalając granicę według granicy ewidencyjnej podmurówka gnojownika byłaby w całości na działce wnioskodawczyni. Między stertą drewna a gnojownikiem nie ma przestrzeni i ta sterta drewna przylega do granicy ewidencyjnej.

Pkt. 44 jest to narożny słupek przy metalowej bramie, który jest nieznacznie na zachód od granicy ewidencyjnej. Sterta drewna dochodzi do słupka bramy – pkt 44, a słupek bramy jest na działce uczestnika.

Pkt.102 z mapy z przebiegiem granic jest to punkt granicy ewidencyjnej, a pkt. 103 to jest okazany przez wnioskodawczynię granicy użytkowania. Przestrzeń między tymi punktami 102 i 103 jest to część utwardzonego wyjazdu z podwórka zarówno działki nr (...), jak z działki nr (...) i ta droga przechodzi później w teren trawiasty za stodołami.

Pkt. 47 z mapy z przebiegiem granic jest to zaznaczone inne użytkowanie na gruncie, inny charakter działki nr (...) i nr (...). W tym punkcie 47 jest podwyższenie terenu, działka nr (...) jest wyżej niż działka nr (...).Ten pkt. 47 nie jest położony na granicy ewidencyjnej. Pomiędzy punktem 47 a granicą ewidencyjną jest około 1 m szerokości, a między punktami 102 a 103 około 70 cm. Punkty 48 i 49 i dalsze 50,51,52,53,54 jest to wyraźna miedza istniejąca pomiędzy działkami. Ta miedza w przeważającej części biegnie po działce wnioskodawczyni i dochodzi do punktu granicy ewidencyjnej.

Punkt nr 103 granicy użytkowania z mapy z przebiegiem granic nie jest punktem widocznego na gruncie różnego użytkowania tych działek tylko jest to punkt wskazany przez wnioskodawczynię, że do tego punktu użytkowała swoją działkę.

Odległość między stodołami stron jest niewielka i nie jest możliwe żeby każdy jeździł tylko po swojej działce, na pewno z tej przestrzeni między stodołami, z tego pasa obie strony korzystały.

Od punktu 44, który jest punktem sytuacyjnym do pkt.47 ta granica użytkowania nie jest jednoznaczna tzn. nie jest wyraźna.

Punkt 47 oznaczony kolorem zielonym i pkt.47 oznaczony kolorem czarnym to nie są te same punkty. Punkt 47 oznaczający drzewo owocowe jest na zachód od punktu 47 na linii zielonej, drzewo to oznaczone nr 47 jest na działce uczestnika bez względu na to jakby dokonać rozgraniczenia.

Biegła sądowa geodeta mgr in j na podstawie mapy ewidencyjnej w postaci cyfrowej uzyskanej z PODGiK i wykonanego pomiaru, sporządziła mapę sytuacyjną w skali 1:500 ( załącznik nr 3 ) obejmująca część siedliskową rozgraniczanych działek oraz mapę z przebiegiem granic w skali 1:500 ( załącznik nr 4 ), na których zaznaczyła wyżej opisane punkty nadto linią ciągłą koloru czarnego zostały zaznaczone granice ewidencyjne, a linią ciągłą koloru zielonego granica użytkowania.

Mapa zasadnicza w skali 1:2000 została wykonana w latach 1974 – 1978 metodą pomiaru fotogrametrycznego na podstawie zdjęć lotniczych odpowiednio przetworzonych i uczytelnionych. Mapa ewidencji gruntów w skali 1:2000 jest pochodną mapy zasadniczej. Treścią tej mapy są granice i numery działek, granice i numery konturów klasyfikacji gleboznawczej gruntów oraz budynki. Mapa ewidencyjna dla obrębu B. powstała przed 1978 r. i w oparciu o tą mapę ewidencyjną przeprowadzono kompleksowe uwłaszczenie nieruchomości w trybie ustawy z dnia 26.10.1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Dla obrębu B. uwłaszczenie nieruchomości przeprowadzono w 1978 r. Mapa w postaci wektorowej (cyfrowej) powstała w efekcie skanowania i wektoryzacji (zrysowania) analogowej mapy zasadniczej w skali 1:2000.

Mapa katastralna w skali 1:2880 wykonana została w 1847 r. zgodnie z ówcześnie dostępną technologią sporządzania map – na podstawie pomiaru sytuacyjnych szczegółów terenowych metodą stolikową. Aktualnie w Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w B. znajdują się kopie oryginalnych map katastralnych wykonanych bezpośrednio w terenie. Kopie te wykonano w 1909 r. metodą litografii.

Ustalenie przebiegu granicy katastralnej pomiędzy działkami nr (...) i (...) było bardzo trudne, ponieważ parcele gruntowe, które utworzyły te działki, położone są na styku trzech arkuszy mapy katastralnej, których brzegi są całkowicie zniszczone i zestawienie ich jest niemożliwe. Przebieg granicy katastralnej uzyskany na podstawie takiego materiału mapowego nie spełnia podstawowych standardów dokładnościowych i w związku z tym biegła sądowa geodeta mgr inż. J. Z. nie ustaliła przebiegu granicy katastralnej.

Operat podziału działki nr (...) nie zawiera istotnych danych pomiarowych co do przebiegu granicy pomiędzy działkami, które są w tym postępowaniu przedmiotem rozgraniczenia. Linia podziałowa umiejscowiona jest na rowie odwadniającym oznaczonym wp woda płynąca i granica podziału biegnie środkiem tego rowu. Granice zewnętrzne działek będących przedmiotem rozgraniczenia są zrysowane z mapy ewidencyjnej, czyli ten operat podziału działki nr (...) z 1995 r. nie wnosi żadnych zmian w przebiegu granicy pomiędzy działkami nr (...) i nr (...) i granica między tymi działkami jest zachowana tak jak przebiegała na mapie ewidencyjnej i zasadniczej od momentu jej założenia.

Przy tworzeniu mapy zasadniczej nie dokonywano pomiaru bezpośredniego tych budynków gospodarczych, które istniały na tych działkach, te budynki zostały wrysowane na podstawie uczytelnionego zdjęcia lotniczego. Budynek stodoły na działce wnioskodawczyni nr (...) był przedstawiony niewłaściwie na mapie zasadniczej. Różnica dotyczy przesunięcia tego budynku w kierunku częściowo południowo-zachodnim i zachodnim. Biegła w opinii przedstawiła te budynki stodoły na obydwóch działkach już po wykonaniu pomiaru tych budynków i budynki są usytuowane tak jak powinny być w stosunku do granicy ewidencyjnej. Przy uwłaszczeniach strony mogły zaznajomić się z usytuowaniem działki na mapie, jeżeli nie zgłaszały ewidentnie dostrzeżonych błędów to uwłaszczenie odbywało się bez ustalania granic na gruncie opierając się tylko na mapie.

Zgodnie ze szkicem z rozgraniczenia działek nr (...) i (...) położonych w B. sporządzonym przez biegłego sądowego z zakresu geodezji mgr inż. J. Z. granica ewidencyjna przebiega na gruncie w linii oznaczonej kolorem czarnym od pkt 12 przez pkt 100, 101, 30, 102, 104, 105, 106, 107 do pkt 8476 oznaczonymi na szkicu z numeracją punktów granicznych – nr 1/1, nr 1/2 z dnia 13.03.2015r., przyjętym do Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego Starosty B. w dniu 14.07.2016r. za nr (...) oraz za nr (...).

(dowód: opinia biegłego sądowego geodety mgr inż. J. Z. z dnia 18.04.2015 r. k. 33-45 wraz z ustną opinią uzupełniającą z dnia 2.09.2015 r. k. 61-62 i pisemną opinią uzupełniającą z dnia 19.09.2015 r. k. 68-70 oraz ustną opinią uzupełniającą z dnia 14.03.2016 r. k. 90-92, opinia pisemna biegłego z dnia 14.07.2016 r. – szkic graniczny k. 95-97 )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dokumentów, protokołu komisji sądowej, opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji mgr inż. J. Z. oraz zeznań stron postępowania.

Dokumenty w postaci odpisów z ksiąg wieczystych, skróconego wypisu ze skorowidza działek, wyrysów z map, uchwały nr (...) Rady Powiatu B. z dnia 16.09.2002 r. w sprawie zaliczenia dróg stanowiących własność Powiatu B. do kategorii dróg powiatowych są to dokumenty urzędowe zatem korzystają z domniemania prawdziwości i autentyczności. Z kolei dokument prywatny (ugoda rodziców stron) stanowił dowód tego, że osoby pod nim podpisane złożyły oświadczenie w nim zawarte. Moc dowodowa tych dokumentów nie była kwestionowana, nie została podważona i dlatego stały się podstawą ustaleń Sądu.

Oględziny przedmiotu postępowania zostały przeprowadzone zgodnie z obowiązującą procedurą i pragmatyką postępowania. Wnioskodawczyni i uczestnik nie składali żadnych zastrzeżeń, co do przebiegu oględzin i treści protokołu dokumentującego tą czynność. Dlatego też spostrzeżenia poczynione w trakcie oględzin były podstawą ustaleń Sądu. Sytuację w terenie, a w szczególności obecny wygląd wnioskowanych do rozgraniczenia nieruchomości, ich zabudowanie obrazują także fotografie wykonane w czasie oględzin. Prawdziwość tych fotografii nie była kwestionowana przez strony.

Sąd podzielił sporządzoną w sprawie opinię biegłego z zakresu geodezji mgr inż. J. Z.. Opinia (w tym i opinie uzupełniające pisemne i ustne) została sporządzona na odpowiednim poziomie wiedzy fachowej, w sposób fachowy, rzetelny, udzieliła odpowiedzi na pytania Sądu, a wnioski płynące z tej opinii były jasne i logiczne oraz pełne. Sąd wydając postanowienie oparł się na opinii tejże biegłej.

Podstawę ustaleń Sądu stanowiły także dowody osobowe w postaci zeznań uczestnika H. M. oraz wnioskodawczyni M. B.. Sąd dał wiarę tym zeznaniom w części kiedy wskazywali, iż otrzymali przedmiotowe działki od swoich rodziców, uczestnik w 1987 r. a wnioskodawczyni w 1995r. i, że budynki były już wówczas pobudowane na tych działkach bowiem w tym zakresie ich zeznania znajdują odzwierciedlenie w dokumentach, a to: odpisach z ksiąg wieczystych, wyrysach z map zatem brak było podstaw aby je kwestionować. W pozostałym zakresie Sąd nie dał wiary ich zeznaniom kiedy były ze sobą sprzeczne, a nadto nie znajdowały potwierdzenia w zgromadzonych wiarygodnych dowodach.

Pozostały materiał dowodowy zebrany w niniejszej sprawie Sąd pominął jako nieistotny do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd rozważył, co następuje:

Zasadą jest, iż rozgraniczenia nieruchomości dokonują organy administracyjne. Wyjątkowo kognicja Sądu w sprawach o rozgraniczenie ma miejsce, gdy: 1) strona niezadowolona z ustalenia przebiegu granicy w postępowaniu administracyjnym zażąda w terminie 14 dni przekazania sprawy sądowi; 2) gdy organ administracyjny umorzył postępowanie administracyjne i przekazał sprawę sądowi do rozpoznania. Faza postępowania sądowego rozpoczyna się więc z momentem przekazania sprawy z postępowania administracyjnego do Sądu, zaś wnioskodawcą w postępowaniu nieprocesowym pozostaje nadal ta osoba, z czyjej inicjatywy została wszczęta sprawa administracyjna (por. orzeczenie SN z dnia 6 marca 1998 r., III CKU 112/97, OSNIC 1998/10/169). Decyzja o umorzeniu postępowania administracyjnego i przekazaniu sprawy do rozpatrzenia sądowi (art. 34 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne, Dz. U. Nr 30, poz. 163 ze zm.) wyznacza przedmiotowy zakres kognicji, w jakim przekazana sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu sądowym. Nie należy do kompetencji Sądu kontrola czynności dokonanych w fazie administracyjnego postępowania o rozgraniczenie (por. postanowienie SN z dnia 4.08.1999 r., sygn. II CKN 548/98, OSNC 2000/2/40, Biul.SN 1999/11/8, M.Prawn. 2000/2/109).

Rozgraniczenie nieruchomości, czyli ustalenie przebiegu granic następuje wówczas, gdy nie zostały one ustalone, choćby były niesporne, lub wtedy, gdy były uprzednio wytyczone, lecz stały się sporne – sytuacje powyższe mogą mieć miejsce wtedy, gdy brak jest dokumentów pozwalających na ustalenie pierwotnego położenia znaków granicznych, względnie gdy z różnych dokumentów wynikają różne przebiegi wytyczonych granic.

O rozgraniczeniu nieruchomości decyduje jego cel, określony poprzez konkretne potrzeby. Stosownie więc do art . 29 ust. 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, rozgraniczeniu podlegają, w miarę potrzeby, wszystkie albo niektóre granice określonej nieruchomości z przyległymi nieruchomościami lub innymi gruntami, a zatem nie jest celem rozgraniczenia wytyczenie wszystkich granic rozgraniczanej nieruchomości w taki sposób, by jej powierzchnia odpowiadała treści księgi wieczystej (por. post. SN z dnia 10 września 1997 r., II CKN 309/97, OSNC 1998/2/30). Istota rozgraniczenia polega więc na wyodrębnieniu nieruchomości z innych otaczających ją gruntów poprzez ustalenie zasięgu prawa własności w stosunku do gruntów sąsiadujących, co następuje poprzez określenie położenia znaków granicznych, utrwalenie ich na gruncie i sporządzenie stosownych dokumentów mierniczych. Rozgraniczenie polega na ustaleniu przebiegu granic w terenie, natomiast samo ich odwzorowanie na mapie jest rzeczą wtórną (por. niepublikowane orzeczenie SN z dnia 28 października 1977 r., III CRN 272/77, także orzeczenie SN z dnia 21 lipca 1966 r., III CR 146/66).

Materialnoprawną podstawą rozgraniczenia nieruchomości jest przepis art. 153 kc. Powołany przepis wskazuje na kryteria wg których należy dokonywać rozgraniczenia, a kryteriami tymi są: 1) kryterium stanu prawnego, 2) kryterium ostatniego spokojnego posiadania, 3) kryterium nakazujące uwzględniać wszelkie okoliczności.

Wskazana kolejność kryteriów jest nieprzypadkowa, albowiem kryteria wyłączają się wzajemnie na zasadzie pierwszeństwa, co oznacza, że jeżeli sięgnięcie tylko do jednego z nich jest wystarczające, to należy je stosować wyłącznie w kolejności wskazanej powyżej.

Podstawowym i pierwszym kryterium rozgraniczenia jest stan prawny rozgraniczanych nieruchomości co oznacza, że o ile ustalenie tego stanu jest możliwe, to rozgraniczenia należy dokonać właśnie według tego stanu.

Podstawą ustalenia stanu prawnego są dokumenty urzędowe i prywatne świadczące o tym czyją własnością jest określony grunt. Są to zwłaszcza akty notarialne, odpisy orzeczeń, dane z ksiąg wieczystych, z ewidencji gruntów i budynków, mapy, plany, szkice i wykazy zmian gruntowych. Znaczenie mają także inne dowody przewidziane w Kodeksie postępowania cywilnego, w tym zeznania świadków, oględziny nieruchomości i opinie biegłych/por. postanowienie SN z dnia 7.01.1998r. III CKN 308/97, Lex nr 319233/. Dopuszczalne jest także stwierdzenie stanu prawnego nieruchomości na podstawie mapy katastralnej i ustalenie według niej przebiegu linii granicznej, jeżeli dane z ewidencji gruntów dotyczące tej nieruchomości nie odpowiadają rzeczywistości. Przez stan prawny rozumie się także zasiedzenie przygranicznych pasów ziemi (orzeczenie SN z dnia 26.04.1967r., sygn. akt III CR 424/66, OSNCP 1967, z.11, poz. 206).

Gdy natomiast stanu tego nie można ustalić, przy dokonywaniu rozgraniczenia Sąd winien kierować się ostatnim spokojnym stanem posiadania, zaś w razie, gdy i ta przesłanka nie jest możliwa do stwierdzenia, granice należy ustalać z uwzględnieniem wszelkich okoliczności. Niedopuszczalne jest swobodne stosowanie powyższych kryteriów, polegające na korygowaniu stanu prawnego ostatnim stanem spokojnego posiadania lub też uwzględnianiem wszelkich okoliczności. Wskazane w powyższym przepisie przesłanki wyłączają się wzajemnie, dopóki zatem możliwe jest ustalenie granicy na podstawie jednego kryterium, dopóty nie jest dozwolone sięganie po dalsze kryterium (por. niepublikowane post. SN z dnia 10 lipca 1980 r., III CRN 103/80, także post. SN z dnia 21 stycznia 1997 r., I CKU 12/97, Prok. i Prawo – dodatek 1997/5/29 oraz post. SN z dnia 19 stycznia 1998 r., I CKN 423/97, OSP 1998/10/169).

Rzeczą Sądu w postępowaniu rozgraniczeniowym jest należyte wyjaśnienie tytułów własności spornych nieruchomości, co wynika zarówno z przywołanego wcześniej art. 153 kc, jak i art. 607 kpc.

W tym miejscu należy wskazać, że w razie uregulowania własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 27 poz. 250 z późn. zm.) istotne znaczenie ma stan posiadania nieruchomości na dzień 4 listopada 1971 r. To stan posiadania rozgraniczanych nieruchomości w tej dacie jest stanem prawnym i może być ustalony w postępowaniu rozgraniczeniowym. W sytuacji uregulowania własności rozgraniczanych nieruchomości aktami własności ziemi Sąd nie może poprzestać tylko na danych z ewidencji gruntów, ale musi zmierzać do ustalania stanu samoistnego posiadania na dzień 4 listopada 1971 r. i zgodnie z nim wytyczać granice (por. uchwała SN z dnia 11.05.1995r. IIICZP 45/95, OSNC 10/95 poz. 137, uzasadnienie orzeczenia SN z dnia 21.05.1998r. IIICRN 475/97 wokanda 8/98 str. 7, orzeczenie SN z dnia 31.01.2001r. IICKN 1037/98 LEX Nr 52696,orzeczenie SN z 26.05.1999r. IIICKN 158/98 z 14.12.1999r, IICKN 633/98, orzeczenie z 9.09.1999r. IICKN 453/98/. Ponadto zgodnie ze stanowiskiem SN wyrażonym w orzeczeniu z 13 maja 1993r. III CZP 57/93/OSNCP/12/93 poz. 222 akt własności ziemi stwierdzający nabycie własności nie stanowi przeszkody do stwierdzenia, że inna osoba nabyła własność tej nieruchomości w drodze zasiedzenia przy uwzględnieniu okresu posiadania poprzedzającego wejście w życie ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych.

W niniejszej sprawie wnioskodawczyni M. B. domagała się rozgraniczenia pomiędzy działkami nr (...) i nr (...) od pkt 12 do pkt 46 zgodnie z opinią biegłej z zakresu geodezji J. Z. według granicy ewidencyjnej, od pkt 46 do pkt 48 według granicy użytkowania i dalej od pkt 48 do pkt końcowego 8476 według granicy ewidencyjnej. Uczestnik H. M. wnosił natomiast o rozgraniczenie według granicy ewidencyjnej.

Zgodnie ze zgromadzonym materiałem dowodowym w rozpoznawanej sprawie, stan prawny wynika z dokumentów nawiązujących do mapy ewidencyjnej. I tak przechodząc do własności działki nr (...) objętej KW nr (...) to obecnie jest ona własnością wnioskodawczyni M. B. na podstawie umowy o dożywocie i umowy darowizny zawartej w dniu 24.03.1995 r. - akt notarialny Rep. A (...). Działka ta powstała z podziału działki nr (...), która mapą uzupełniającą podziału - operat techniczny (...) podzieliła się na działki nr (...) i nr (...). Z kolei działka nr (...) objęta KW nr (...) stanowi własność uczestnika H. M. na podstawie umowy przekazania gospodarstwa rolnego Rep. A (...) z dnia 21.12.1987 r. Pierwotnie dla m.in. działki nr (...) wydany był Akt Własności Ziemi nr (...) na rzecz rodziców uczestnika W. M. i M. M..

W rozpoznawanej sprawie spór o granice pomiędzy działkami stron dotyczy nieruchomości od pkt 46 do pkt 48 zaznaczonych w opinii biegłej z zakresu geodezji J. Z., którego to odcinka nieruchomości wnioskodawczyni domaga się rozgraniczenia według granicy użytkowania

Istotnym dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy jest fakt, że w latach 1974 – 1978 wykonana została mapa zasadnicza w skali 1:2000 metodą pomiaru fotogrametrycznego na podstawie zdjęć lotniczych odpowiednio przetworzonych i uczytelnionych. Natomiast pochodną tej mapy zasadniczej jest mapa ewidencji gruntów w skali 1:2000, której treścią są granice i numery działek, granice i numery konturów klasyfikacji gleboznawczej gruntów oraz budynki. Mapa ewidencyjna dla obrębu B. powstała przed 1978 r. i w oparciu o tą mapę ewidencyjną przeprowadzono kompleksowe uwłaszczenie nieruchomości w trybie ustawy z dnia 26.10.1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Dla obrębu B. uwłaszczenie nieruchomości przeprowadzono w 1978 r. Także m.in. dla działki nr (...) (oznaczenie ewidencyjne) wydany był Akt Własności Ziemi nr (...) na rzecz rodziców uczestnika W. M. i M. M., którzy następnie w 1987 r. przekazali gospodarstwo rolne uczestnikowi. Przy uwłaszczeniach strony mogły zaznajomić się z usytuowaniem działki na mapie, jeżeli nie zgłaszały ewidentnie dostrzeżonych błędów to uwłaszczenie odbywało się bez ustalania granic na gruncie opierając się tylko na mapie.

Podkreślenia wymaga też fakt, że biegła sądowa J. Z. w wydanej opinii nie ustaliła przebiegu granicy katastralnej wskazując, że mapa katastralna w skali 1:2880 wykonana została w 1847 r. na podstawie pomiaru szczegółów sytuacyjnych terenowych metodą stolikową. Jednak obecnie w Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w B. znajdują się jedynie kopie (wykonane w 1909 r.) oryginalnych map katastralnych wykonanych bezpośrednio w terenie. Jak wskazała biegła ustalenie przebiegu granicy katastralnej pomiędzy działkami nr (...) i (...) było bardzo trudne, ponieważ parcele gruntowe, które utworzyły te działki, położne są na styku trzech arkuszy mapy katastralnej, których brzegi są całkowicie zniszczone i zestawienie ich jest niemożliwe. Biegła podniosła w opinii, że przebieg granicy katastralnej uzyskany na podstawie takiego materiału mapowego nie spełnia podstawowych standardów dokładnościowych i w związku z tym nie ustaliła przebiegu tej granicy katastralnej.

Także należy wskazać, że operat podziału działki nr (...) z 1995r. – jak podała w opinii biegła - nie wnosi żadnych zmian w przebiegu granicy pomiędzy działkami nr (...) i nr (...) i granica między tymi działkami jest zachowana tak jak przebiegała na mapie ewidencyjnej i zasadniczej od momentu jej założenia.

Zgodnie zatem z opinią biegłego sądowego geodety mgr inż. J. Z. granica ewidencyjna pomiędzy działkami nr (...) i nr (...) położonymi w B. przebiega od punktu 12 przez punkty 100, 101, 30, 102, 104, 105, 106, 107 do punktu nr 8476.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności dokumenty w postaci odpisów z KW i dane zawarte w tych księgach, operat podziału działki nr (...) z 1995 r., opinia biegłego geodety mgr inż. J. Z. w niewątpliwy sposób wskazują, że stan posiadania spornych części nieruchomości będących przedmiotem rozgraniczenia odpowiada granicy ewidencyjnej zaznaczonej przez biegłą z zakresu geodezji mgr inż. J. Z. na mapie w skali 1:500 linią koloru czarnego.

Skoro zatem możliwe jest ustalenie spornej granicy na podstawie stanu prawnego, to jak to zostało już wyżej powiedziane nie można stosować pozostałych kryteriów. Granicą prawną w przedmiotowej sprawie jest granica ewidencyjna.

Wobec powyższego Sąd dokonał rozgraniczenia działki nr (...) położonej w B. z działką nr (...) położoną w B. według granicy ewidencyjnej przebiegającej na gruncie w linii oznaczonej kolorem czarnym od pkt 12 przez pkt 100, 101, 30, 102, 104, 105, 106, 107 do pkt 8476 oznaczonymi na szkicu z numeracją punktów granicznych – nr 1/1, nr 1/2 z dnia 13.03.2015r. sporządzonymi przez biegłego sądowego z zakresu geodezji mgr inż. J. Z., zgłoszonej do Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego Starosty B. w dniu 14.07.2016 r. za nr (...) oraz za nr (...).

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd orzekł jak w sentencji na mocy powołanych przepisów.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o zasadę wyrażoną w art. 520 § 2 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc. Interesy stron w postępowaniu były częściowo sprzeczne, bo domagały się ustalenia granicy w różnych miejscach. Ustalona granica porządkuje sytuację pomiędzy spornymi działkami i w ocenie Sądu jest to przesłanka do tego aby strony koszty postępowania rozgraniczeniowego ponosiły w równych częściach. Łączne koszty postępowania wyniosły 3620,93 zł i na te koszty złożyły się: kwota 200 zł tytułem opłaty od wniosku, kwoty 2706,22 zł i 599,71 zł tytułem kosztów opinii biegłego oraz kwota 115 zł tytułem kosztów przejazdu taksówką na miejsce oględzin. Ponieważ wymienione koszty postępowania w łącznej kwocie 3620,93 zł poniosła w całości wnioskodawczyni, Sąd mając na uwadze powyższe, zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 1810,46 zł ( 3620,93 zł : 2 = 1810,46 zł ) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

SSR Stanisław Kostrzewa

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Katarzyna Czyżycka
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Brzesku
Osoba, która wytworzyła informację:  Stanisław Kostrzewa
Data wytworzenia informacji: